خراسان سرزمین افسانه ای و تاریخی است با گذشته افسانه وار تاثیر گسترده ای بر فرهنگ و تمدن جهانی، گذرگاه تمدن ها روشن کننده مشعل ها در دوران تیره و تاریک تاریخ ایران وپایگاه علم و دانش اندوزی بوده است خراسان سرزمینی گسترده در پهنه فلات ایران با شهر های بزرگ و کوچک که در آفرینش تمدن پارس نقش راستین را داشته است شهرهای کوچک و بزرگ خراسان از جمله بلخ ،بخارا، مرو، توس، نیشابور ،تون(فردوس) ،بیهق(سبزوار)و....جایگاه هزاران عارف و شاعر بزرگ بوده که امروزه نامی بیش از آنها نمانده است و شوربختانه ما در احیای نام این بزرگان غفلت کرده ایم بزرگانی که حتی در شهر و دیار خود غریبند من در شهری که زندگی می کنم (شهر فردوس) نام هیچ موسسه فرهنگی یا هیچ خیابان و... به نام این بزرگان نیست و جای تاسف دارد در اینجا تعدادی از عرفای شهرم فردوس ( از قرن ششم به بعد)اشاره می کنم
مظهر علیشاه تونی
ابراهیم بن اسحاق بن محمد تونی
ابو الحسن تونی
ابو حاتم محمد بن اسحاق بن عمر خطیبی تونی
ابو عبدالله اسماعیل بن محمد بن اسحاق خطیبی تونی
ابومحمد احمد بن محمد بن احمد تونی
احمد بن عباس تونی
احمد بن محمد تونی(صاحب تحریم غنا و رد بر صوفیه)
مولانا اخی تونی
اسماعیل بن عبدالله بن ابی سهد بن ابی الفضل تونی
بدیع تونی (صاحب لطایف الخیار)
خواجه تاج الدین تونی
حبیب الله تونی ( صاحب الذریعه)
حسین بن شجاع تونی ( صاحب امفید فی علم التجوید)
خواجه شیر احمد تونی
امیر عبدالله تونی
ملا عبدالله تونی ( صاحب وافیه الاصول در اصول فقه)
ملا عبد الواسع بن علامی تونی (صاحب وسیلۀ النجات فی شرح دعا السماوات و ترجمه رساله ذهبیه در طب )
میرزا عبدالقادر تونی (صاحب رساله ای در تصوف)
شرف الدین ابو محمد عبدالمومن بن خلف تونی (صاحب مختصر فی سیرۀ سید البشر عربی )
عبیر تونی
علا الدین ملک علی تونی ( صاحب ایضاح الاصول فی شرح الفصول)
علی اکبر بن عبدالله تونی ( صاحب هدایۀ المسترشه)
علا الملک تونی (صاحب پادشاه نامه)
فاضل تونی ( صاحب تعلیقه بر شرح فصوص الحکم)
درویش خان تونی
قطب الدین حسن تونی
قطب الدین حیدر تونی
سید قنبر تونی
ابو المفاخر محمد بن ملک علی تونی ( صاحب روضۀ الا صولال المفاخریه فی شرح الفصول النصیریه)
محمد رضا بن عزیز الله تونی ( صاحب تحفۀ العشره)
خواجه محمد تونی
میرزا محمد تونی ( صاحب الروضۀ البهیه)
محمد علی بن محمد رضا تونی ( صاحب علاج الاقسام و دفع الا لام به فارسی)
محمد نبی تونی
معین الدین تونی
علا الدین ملک علی بن محمد شفیع تونی ( صاحب شرح الباب الحادی عشر)
وفایی تونی
محمد هلال تونی ( صاحب کتاب انشای لطیف )
ملا اکبر تونی
حاج میرزا محمود تونی
عرفای شهر فردوس(تون)